PATOLOJİ LABORATUVARI

Tıbbi Patoloji,Cerrahi Tıp Bilimleri içerisinde yer alan klinik bir bilim dalıdır. Patoloji uzmanı doktorun temel hizmet alanı, kanıta dayalı tıp bilgileri ışığında hastalığın tanısının konması ve patolojik tanı ile birlikte, tedavinin yönlendirilmesi için gerekli prognostik faktörlerin patoloji raporu olarak sunulmasıdır.
Patoloji, hekimlik faaliyeti olarak, hastadan alınan doku ve vücut sıvıları üzerinde tanı amaçlı incelemenin yapıldığı alandır.Bölümümüzde hastalardan alınan dokular veya vücut sıvıları rutin ve özel yöntemlerle incelenir. 

Bu incelemeler:

Rutin patoloji takibi; Hastalardan alınan dokular rutin makroskobik değerlendirme ardından mikroskobik değerlendirmeler için hazırlanır.
Hematoksilen eozin boyanmış preparatlar ışık mikroskobunda değerlendirilir.
Rutin sitoloji; Hastalardan alınan vücut sıvıları ve hazırlanan yayma preparatları rutin olarak mikroskobik değerlendirme için hazırlanır ve değerlendirilir.
Frozen (İntraoperatif konsultasyon); Ameliyat esnasında hastadan alınan doku örnekleri ameliyat seyrini ve özelliğini belirlemek için dondurularak hızlı bir şekilde ışık mikroskobunda değerlendirilerek ilgili doktora hemen bilgi verilir.
İmmunohistokimyasal inceleme: Özellikle rutin patolojik değerlendirmenin ardından tümör tipi, özellikleri ve prognostik faktörlerini, özel proteinleri, enfeksiyöz ajanları belirlemek için spesifik antikorlar ile immunohistokimyasal inceleme gerekir. Spesifik hücre, virus ve tümör belirleyicileri için antikor kullanılmaktadır.
Bunların başlıcaları
sitokeratin alt grupları (5/6, 7, 8, 19, 20, Pan ve yüksek molekül ağırlıklı, gibi),
 CD’ler (3, 4, 5, 7, 20, 45, 56, 99, 117, 138 gibi)
 flamentler (kollagen, vimentin, aktin, demsin vb)
 virüsler (HBV gibi) proteinlere (amiloid gibi) karşı geliştirilmiş antikorlar olarak özetlenebilir.
 Bu yöntemler rutin değerlendirmenin ardından manuel yapılır ve değerlendirilir.
 Histokimyasal inceleme: Özellikle rutin hematoksilen eozin boyamanın gösteremediği dokunun hücresel ve yapısal özelliklerini göstermek için özel boyama yöntemleri gerekir. Bu laboratuvardaki deneyimli personel tüm histokimyasal boyamaları gerçekleştirebilir.
 Bu yöntemlerin bazıları
 periodik asit schiff,
 mason trikrom, 
 van gieson elastik,
 gümüş boyası,
kristal viyole boyama gibi rutin olabileceği gibi değişik dokularda özel olarak istenebilmektedir.
Temel Kurallar

Hastanın kimlik bilgileri (adı-soyadı, yaşı, cinsiyeti) kabın üzerine silinmeyecek ve karışmıyacak yazı, etiket veya tercihan barkod ile işaretlenmelidir.Bu bilgilerin bulunmadığı materyaller değerlendirme dışı sayılacaktır. Patoloji istem formunda yer alan; hastanın ad-soyadı, yaşı, cinsiyeti, sorumlu doktorun ismi, uygun klinik öykü, laboratuar bilgileri, önceki patoloji tanıları ve var ise diğer bilgiler eksiksiz doldurulmalıdır. Örneğin alındığı anatomik bölge ve örnek tanımlanmalıdır. Biyopsi örneği hastadan alınır alınmaz içinde formol bulunan kaba konmalıdır. Formol miktarı en az örnek hacminin 5 katı kadar olmalıdır.

Örneklerin Nakli

Formolün içerisine konmuş örneklerde kabın sızdırmadığından emin olunmalıdır. Gerekirse kabın ağzı uygun bantlarla kapatılmalıdır. Kaplar dik konumda ve ağızları yukarı bakacak şekilde taşıma çantalarına yerleştirilmelidir. İstem formları poşet dosya içersinde konmalıdır. Sitolojik materyaller için taşıma kabı içerisine buz kalıbı yerleştirilmelidir.

Biyopsi Örneği

Biyopsi örnekleri için en iyi fiksatif formoldür. İçerisinde formol bulunan kaplarda gönderilir. Küretaj gibi kanlı materyallerin fiksasyonun da problem yaşamamak için mümkün olduğunca kanlı kısmından arındırılması gerekir. Lümenli organlar (Örn. uterus, barsak v.b.) bekletiliyorsa, lümenine formolün temas etmesi için açılarak gönderilmesi gerekir. Örneğin ne şekilde açılması gerektiği hususunda web sitemizden destek alabilirsiniz. Lümenli organlar açılamıyorsa lümenlerine formole emdirilmiş bezler yerleştirilebilir. Farklı anatomik lokalizasyondan alınmış örnekler lokalizasyonuna göre farklı kaplara yerleştirilmeli ve kapların üzerinde mutlaka lokalizasyon belirtilmelidir. (Örn. mide korpus ve antrum gibi) Rezeksiyon materyallerinde olası lezyonun lokalizasyonu açısından işaretlenme yapılmalıdır. ( Örn. tiroid sağ lobun sütürle işaretli olması gibi)

Sitolojik Örnekler

• Sitolojik örnekler eğer yayma yapılmadıysa, en kısa sürede laboratuara ulaştırılmalıdır.

• Yayma lam üzerine yapılmalıdır.

• Havada fikse edilen yaymalar özel taşıma kabına konmalıdır. Kabın üzerinde hastanın adı ve soyadı mutlaka olmalıdır.

• Aynı organın farklı lokalizasyonundan yapılan aspirasyonlarda taşıma kapları üzerinde lokalizasyon mutlaka belirtilmelidir (Örn. Sağ meme sol meme gibi).

• Eğer alınan sitolojik örneğin laboratura ulaşmasında 2 saatten fazla bir süre geçiyorsa buzdolabında 2-8 derecede saklanmalı, bu da mümkün değilse miktarı kadar %50’lik alkol ilave edilmelidir.

• Servikovajinal smearler %50’lik alkol ve ya saç spreyi ile fiske edilmelidir